Gatunek rozprzestrzeniony w prawie całej Europie, docierający w Skandynawii do obszarów północnych, sięgający na wschód przez Syberię po Kraj Ussuryjski i Japonię; notowany ponadto z Ameryki Północnej. W Polsce krytoryjek olszowiec jest chrząszczem pospolitym w całym kraju prócz wyższych partii górskich, z niektórych krain wykazywanym wielokrotnie przez licznych autorów. Nie notowany dotychczas z Gór Świętokrzyskich i Sudetów. Żyje i odbywa rozwój na olszach, wierzbach i topolach. Jako rośliny żywicielskie są podawane: olsza czarna — Alnus glutinosa (L.) Gaertn., olsza szara — A. incana (L.) Mnch., wierzba biała — Salix alba L., wierzba migdałowa — S. amygdalina L., wierzba iwa — S. caprea L., wierzba szara — S. cinerea L., wierzba purpurowa — S. purpurea L., wierzba trójpręcikowa — S. triandra L., wierzba wiciowa — S. viminalis L., topola biała — Populus alba L., topola balsamiczna — P. balsamifera L., topola czarna — P. nigra L. i topola osika — P. tremula L. Po odbyciu diapauzy zimowej postacie dojrzałe pojawiają się w kwietniu na roślinach żywicielskich, na których odżywiają się cienką korą i łykiem latorośli oraz cienkich gałęzi. Samice w maju i czerwcu składają jaja, zwykle pojedynczo, rzadziej po kilka, do łyka w nadżarte uprzednio wydrążenia na gałęziach i dolnych częściach pni. Larwy żerują początkowo pod korą, następnie głębiej w łyku i drewnie, drążąc proste lub kręte chodniki przebiegające w różnych kierunkach. Larwy, a nawet późno złożone jaja zimują. Na wiosnę larwy wznawiają żerowanie i w lipcu przepoczwarczają się w głębokich chodnikach. Stadium poczwarki trwa około dwóch tygodni. Młode imagines pojawiają się od połowy lipca do września, następnie zimują pod odstającą korą, w szczelinach drzew, ściółce i glebie. Cykl życiowy jest zatem dwuletni, jednego roku zimuje larwa, drugiego postać dojrzała. Krytoryjek olszowiec może niekiedy wyrządzać duże szkody w uprawach olsz, wierzb i topoli.