Русские, остановите эту войну! Спасите Свободную Украину!
Russians, stop this war! Save Free Ukraine!
Mapa Bioróżnorodności
Taksony
  1. Arthropodatyp
    Kliknij, aby przejść
    do wyboru rzędów
    i filtrów
     >
  2. Hexapodapodtyp
    Kliknij, aby przejść
    do wyboru rzędów
    i filtrów
     >
  3. Insectagromada
    Kliknij, aby przejść
    do wyboru rzędów
    i filtrów
     >
  4. Hemipterarząd
    Kliknij, aby ustawić
    jako takson główny
    i podstawę
    ← lewego panelu
     >
  5. Sternorrhynchapodrząd
    Kliknij, aby ustawić
    jako takson główny
    i podstawę
    ← lewego panelu
     >
  6. Coccoideanadrodzina
    Kliknij, aby ustawić
    jako takson główny
    i podstawę
    ← lewego panelu
     >
  7. Margarodidaerodzina
    Kliknij, aby ustawić
    jako takson główny
    i podstawę
    ← lewego panelu
     >
  8. Porphyrophorarodzaj
    Kliknij, aby ustawić
    jako takson główny
    i podstawę
    ← lewego panelu
     >
Ustaw jako podstawę
lewego panelu
gatunek: Porphyrophora polonica Linnaeus, 1758
PL
TAK
status nazwy: nazwa ważna
BioMap ID: 1140185    kod taksonu: 5:9
taksonomia sprawdzona: TAK
checklist: K. Golan
Dane o rozmieszczeniu w Polsce
Porphyrophora polonica - Dane o rozmieszczeniu w Polsce - Mapa Bioróżnorodności: UTM 10×10 — miniatura
Statystyka
  • Rekordy: 5
  • Publikacje: 2
  • Kolekcje: brak danych
  • Autorzy publikacji: 5
  • Ilustracje (ikonografia): brak
  • Zdjęcia (okaz/obserwacja): brak

Opis taksonu
Gatunek znany i użytkowany w Polsce od bardzo dawnych, czasów, dostarczał cennego barwnika — karmazynu, mającego szerokie zastosowanie w farbiarstwie do barwienia wełny i jedwabiu. Stosowano go również w lecznictwie. Zbierany na użytek krajowy, a także eksportowany do Europy południowej i zachodniej. Za pierwszą drukowaną wzmiankę w sensie fizjograficznym, określającą rejon Polski, gdzie go zbierano, uważać można podanie go z Wielkopolski przez M. Miechowitę (1521), w tym samym wieku z pod Krakowa wymienia go A. Brasavola (Musa) (1536), z okolic Wrocławia G. Maior (1558), koło Rawicza, Rawy i Warszawy — M. Urzędów (1595) (przytaczam za Jakubskim, 1934). Na początku XVII w. Aldrovandi podaje go z okolic Krakowa (cytat za Rzączyńskim 1721), w 1670 Segerus z okolic Torunia, 1673 Bernitz z okolic Warszawy, 1683 Camerarius koło Poznania, 1721 Baczyński z sandomierskiego, 1731 Breynius z Oliwy i okolic Gdańska. Do czasów Linneusza (1758) są to najważniejsze wzmianki podające konkretne miejscowości lub okolice, prócz tego w licznych dziełach spotyka się ogólnikowe wzmianki o występowaniu w Polsce jak np. u Réaumura (1738), Linneusza (1758), Sulzera (1776) i innych. Jeszcze w XIX wieku, mimo że nie ma znaczenia handlowego, znajomość czerwca polskiego jest powszechna. Pisali o nim Weigel (1806) z Dolnego Śląska, Wiesiołowski (1807), Kortum (1810 — okolice Warszawy), Jarocki (1828), Nagórski (1830), Hamel (1833), Nowicki (1868, 1876), Jastrzębowski (1876 — okolice Warszawy), Gawarecki (1893). W XX wieku wzmianki o czerwcu polskim publikują: Lindinger (1911, 1912), Jakubski (1934, 1965), Szulczewski (1926, 1931, 1949), Kawecki (1934, 1948, 1950), Kiričenko (1931), Prüffer (1949), które Wernerówna (1971) przeważnie uwzględniła w swoim obszernym opracowaniu, podając wszystkie szczegółowe dane począwszy od XX wieku, natomiast dane wcześniejsze znajdują się w monografii Jakubskiego (1934), a niektóre tłumaczenia i przedruki w pracach Kaweckiego i Wernerównej (1969, 1975). Poza Polską, która wydaje się centrum jego rozsiedlenia, występuje na pewno w Ukraińskiej i Białoruskiej SRR, w Niemieckiej Republice Demokratycznej i Czechosłowacji. Według Jakubskiego (1934) niegdyś występował bardzo szeroko w Palearktyce.
Współcześnie czerwiec polski znany jest prawie z całej Polski (Wernerówna 1971, Kabasa 1972) z wyjątkiem Wzgórz Trzebnickich, Wyżyny Lubelskiej, Sudetów Zachodnich i Wschodnich, Beskidu Wschodniego, Bieszczadów, Pienin i Tatr. Należy przypuszczać, że znajduje się również na terenie Wyżyny Lubelskiej i Wzgórz Trzebnickich (skąd nie został wykazany). Pospolity na terenach, piaszczystych, żyje głównie na korzeniach czerwca trwałego (Scleranthus perennis L.), rzadziej spotykany w Polsce na czerwcu rocznym (S. annuus L.), jastrzębcu kosmaczku (Hieracium pilosella L.), lepnicy rozdętej [Silene inflata (Salisb.)], a także mietlicy psiej (Agrostis canina L.). Z innych krajów podawany również na łyszczku baldachogronowym (Gypsophila fastigiata L.) oraz goździkach ogrodowych (Dianthus L. sp.) (Schumacher 1918). Występowanie na innych roślinach np. podawanych przez Lindingera (1912), Borchseniusa (1949) czy Tereznikovą (1975) [liczne gatunki traw, poziomka, Hernaria glabra L., Melampyrum arvense L., M. nemorosum L., Spergularia Presl. sp., Alcanna tinctoria L., Cerastium arvense L., Sanguisorba minor Scop., Spergularia rubra (L.), Polygonum aviculare (L.)], wymaga w Polsce potwierdzenia.

Zewnętrzne źródła danych