Z wyjątkiem Danii i Skandynawii gatunek ten jest rozsiedlony w całej Europie, sięgając na wschód po Bliski Wschód i Daleki Wschód; wykazywano go ponadto z Maroka. Słonik żołędziowiec występuje w Polsce prawdopodobnie wszędzie tam, gdzie rosną jego rośliny żywicielskie, jakimi są dąb szypułkowy — Quercus robur L. i dąb bezszypułkowy — Q. sessilis Ehrh. Dawne wzmianki o występowaniu tego chrząszcza w Tatrach polegały niewątpliwie na pomyłce. Postacie dojrzałe pojawiają się na drzewach w maju i spotyka się je do września. Samice składają jaja w żołędziach. Do jednego owocu są najczęściej składane dwa jaja, niekiedy więcej, ale z wylęgniętych larw przeżywają zwykle najwyżej dwie. Larwa żeruje w żołędziu osadzonym na drzewie, kontynuując żerowanie, gdy opadnie na ziemię. Dorosłe larwy wygryzają otwór w łupinie żołędzia i wdrążają się w glebę do głębokości 50 cm i tutaj przezimowują w sporządzonej przez siebie komorze, w której przepoczwarczają się na wiosnę. Inne larwy, niezupełnie wyrośnięte, zimują i kończą żerowanie na wiosnę; niekiedy przelegują nadal w glebie jeszcze rok. Ryjkowiec ten wyrządza znaczne szkody — niekiedy straty zbiorów żołędzi przekraczają 50%.