Gatunek zamieszkujący całą środkową część Europy — zachodnia granica jego zasięgu przebiega wzdłuż Renu. Notowany też z Anglii, Danii, południowych części Szwecji i Finlandii. W Polsce kusak rzadko spotykany, znany na ogół tylko z pojedynczych, stanowisk w kilku krainach, tylko na Śląsku Dolnym notowany z liczniejszych miejscowości. Występuje w miejscach wilgotnych, głównie na terenach otwartych, rzadziej lesistych. Poławiany wśród mchów, w ściółce, pod napływkami i wilgotnymi opadłymi liśćmi.