Gatunek rozmieszczony głównie w południowej i środkowej części Europy, docierający na północ do Wysp Brytyjskich, Danii i południowej Szwecji, notowany ponadto z Kaukazu, Syberii, Japonii i Korei oraz jako zawleczony do Afryki Południowej i Nowej Zelandii. W Polsce zakorek czarny jest gatunkiem pospolitym w całym kraju, na terenach górzystych jest rzadziej spotykany. Opada głównie sosnę, rzadziej spotykany na świerku, limbie i cisie. Chrząszcze ogryzają w szkółkach korę z szyjek korzeniowych i strzałek młodych drzew. Chodnik macierzysty zakładają na leżaninie lub pniakach, o długości 8-14 cm, pojedynczy, równoległy do włókien drewna, na początku rozszerzony bucikowato. Żerowisko słabo odbija się w bielu. Gatunek zimuje jako owad dojrzały i pojawia się wczesną wiosną.