Gatunek zamieszkujący południową i środkową część Europy, sięgający na wschód po Kaukaz, Turkmenię i zachodni Kazachstan; notowany ponadto z Maroka, Wysp Brytyjskich, Danii i południowej Norwegii. W Polsce ryjkowiec pospolity, występujący od wybrzeży Bałtyku aż po Sudety i Karpaty. Zasiedla pola, łąki, pastwiska, przydroża, suche zbocza, brzegi lasów i zarośli. Pojaw postaci dojrzałych rozpoczyna się w kwietniu i trwa do września. Według danych z piśmiennictwa roślinami żywicielskimi są: dziewięćsił pospolity — Carlina vulgaris L., oset kędzierzawy — Carduus crispus L., oset nastroszony — C. acanthoides L., ostrożeń polny — Cirsium arvense (L.) Scop., ostrożeń lancetowaty — C. lanceolatum (L.) Scop., ostrożeń błotny — C. palustre (L.) Scop., ostrożeń warzywny — C. oleraceum (L.) Scop., chaber driakiewnik — Centaurea scabiosa L. i chaber łąkowy — C. jacea L. Samica w maju-czerwcu składa jaja do wnętrza jeszcze zamkniętego koszyczka kwiatowego, po złożeniu jaja otwór zasklepia wydzieliną. Larwa żeruje na dnie koszyczka, w końcu lipca lub w sierpniu przepoczwarcza się w owalnej komorze, której ściany powleka sekrecją i wygładza. Młode chrząszcze ukazują się w sierpniu lub we wrześniu. Niektóre larwy opóźnione w rozwoju zimują i przeobrażają się dopiero w marcu następnego roku.