Gatunek obejmujący zasięgiem prawie całą Europę (prócz północnej części Fennoskandii), docierający na wschód przez Syberię, Mongolię i Chiny do wybrzeży Pacyfiku; notowany ponadto z Afryki Północnej. W Polsce jest ryjkowcem pospolitym na całym niżu i podgórzach, nie jest jednak jeszcze znany z niektórych krain. Zasiedla suche łąki, pastwiska, przychacia, miejsca ruderalne, nasłonecznione zbocza, pobrzeża lasu, widne zarośla, piaszczyste doliny rzeczne i żwirowiska. Jako rośliny żywicielskie różne źródła podają: oset zwisły — Carduus nutans L., oset nastroszony — C. acanthoides L., ostrożeń lancetowaty — Cirsium lanceolatum (L.) Scof., ostrożeń polny — C. arvense (L.) Scop., ostrożeń warzywny — C. oleraceum (L.) Scop., ostrożeń głowacz — C. eriophorum (L.) Scop., popłoch pospolity — Onopordon acanthium L., ostropest plamisty — Silybum Marianum (L.) Gaertn., łopian większy — Arctium lappa L. i łopian mniejszy — A. minus (Hill.) Bernh. Imagines poławiano w ciągu całego roku, młode pokolenie w sierpniu. Od połowy kwietnia do końca czerwca samica składa jaja w wygryzione komory na szyi korzeniowej, dolnej części łodygi, a nawet na podstawie żyłki środkowej liścia. Żerujące larwy przyczyniają się do powstania wyrośli na roślinie.