Русские, остановите эту войну! Спасите Свободную Украину!
Russians, stop this war! Save Free Ukraine!
Biodiversity Map
Taxa
  1. Arthropodaphylum
    Click to switch
    to select orders
    and filters
     >
  2. Hexapodasubphylum
    Click to switch
    to select orders
    and filters
     >
  3. Insectaclass
    Click to switch
    to select orders
    and filters
     >
  4. Hemipteraorder
    Click to set
    as the main taxon
    and as a base
    ← of the left panel
     >
  5. Sternorrhynchasuborder
    Click to set
    as the main taxon
    and as a base
    ← of the left panel
     >
  6. Coccoideasuperfamily
    Click to set
    as the main taxon
    and as a base
    ← of the left panel
     >
  7. Margarodidaefamily
    Click to set
    as the main taxon
    and as a base
    ← of the left panel
     >
  8. Porphyrophoragenus
    Click to set
    as the main taxon
    and as a base
    ← of the left panel
     >
Set as a base
of the left panel
species: Porphyrophora polonica Linnaeus, 1758
PL
YES
name status: valid name
BioMap ID: 1140185    taxon code: 5:9
taxonomy checked: YES
wykaz: K. Golan
Data on distribution in Poland
Porphyrophora polonica - Data on distribution in Poland - Biodiversity Map: UTM 10×10 — minimap
Statistics
  • Records: 5
  • Publications: 2
  • Collections: no data
  • Publication authors: 5
  • Illustrations (iconography): lacking
  • Photos (specimen/observation): lacking

Taxon description
Gatunek znany i użytkowany w Polsce od bardzo dawnych, czasów, dostarczał cennego barwnika — karmazynu, mającego szerokie zastosowanie w farbiarstwie do barwienia wełny i jedwabiu. Stosowano go również w lecznictwie. Zbierany na użytek krajowy, a także eksportowany do Europy południowej i zachodniej. Za pierwszą drukowaną wzmiankę w sensie fizjograficznym, określającą rejon Polski, gdzie go zbierano, uważać można podanie go z Wielkopolski przez M. Miechowitę (1521), w tym samym wieku z pod Krakowa wymienia go A. Brasavola (Musa) (1536), z okolic Wrocławia G. Maior (1558), koło Rawicza, Rawy i Warszawy — M. Urzędów (1595) (przytaczam za Jakubskim, 1934). Na początku XVII w. Aldrovandi podaje go z okolic Krakowa (cytat za Rzączyńskim 1721), w 1670 Segerus z okolic Torunia, 1673 Bernitz z okolic Warszawy, 1683 Camerarius koło Poznania, 1721 Baczyński z sandomierskiego, 1731 Breynius z Oliwy i okolic Gdańska. Do czasów Linneusza (1758) są to najważniejsze wzmianki podające konkretne miejscowości lub okolice, prócz tego w licznych dziełach spotyka się ogólnikowe wzmianki o występowaniu w Polsce jak np. u Réaumura (1738), Linneusza (1758), Sulzera (1776) i innych. Jeszcze w XIX wieku, mimo że nie ma znaczenia handlowego, znajomość czerwca polskiego jest powszechna. Pisali o nim Weigel (1806) z Dolnego Śląska, Wiesiołowski (1807), Kortum (1810 — okolice Warszawy), Jarocki (1828), Nagórski (1830), Hamel (1833), Nowicki (1868, 1876), Jastrzębowski (1876 — okolice Warszawy), Gawarecki (1893). W XX wieku wzmianki o czerwcu polskim publikują: Lindinger (1911, 1912), Jakubski (1934, 1965), Szulczewski (1926, 1931, 1949), Kawecki (1934, 1948, 1950), Kiričenko (1931), Prüffer (1949), które Wernerówna (1971) przeważnie uwzględniła w swoim obszernym opracowaniu, podając wszystkie szczegółowe dane począwszy od XX wieku, natomiast dane wcześniejsze znajdują się w monografii Jakubskiego (1934), a niektóre tłumaczenia i przedruki w pracach Kaweckiego i Wernerównej (1969, 1975). Poza Polską, która wydaje się centrum jego rozsiedlenia, występuje na pewno w Ukraińskiej i Białoruskiej SRR, w Niemieckiej Republice Demokratycznej i Czechosłowacji. Według Jakubskiego (1934) niegdyś występował bardzo szeroko w Palearktyce.
Współcześnie czerwiec polski znany jest prawie z całej Polski (Wernerówna 1971, Kabasa 1972) z wyjątkiem Wzgórz Trzebnickich, Wyżyny Lubelskiej, Sudetów Zachodnich i Wschodnich, Beskidu Wschodniego, Bieszczadów, Pienin i Tatr. Należy przypuszczać, że znajduje się również na terenie Wyżyny Lubelskiej i Wzgórz Trzebnickich (skąd nie został wykazany). Pospolity na terenach, piaszczystych, żyje głównie na korzeniach czerwca trwałego (Scleranthus perennis L.), rzadziej spotykany w Polsce na czerwcu rocznym (S. annuus L.), jastrzębcu kosmaczku (Hieracium pilosella L.), lepnicy rozdętej [Silene inflata (Salisb.)], a także mietlicy psiej (Agrostis canina L.). Z innych krajów podawany również na łyszczku baldachogronowym (Gypsophila fastigiata L.) oraz goździkach ogrodowych (Dianthus L. sp.) (Schumacher 1918). Występowanie na innych roślinach np. podawanych przez Lindingera (1912), Borchseniusa (1949) czy Tereznikovą (1975) [liczne gatunki traw, poziomka, Hernaria glabra L., Melampyrum arvense L., M. nemorosum L., Spergularia Presl. sp., Alcanna tinctoria L., Cerastium arvense L., Sanguisorba minor Scop., Spergularia rubra (L.), Polygonum aviculare (L.)], wymaga w Polsce potwierdzenia.

External data sources