Gatunek rozmieszczony w basenie Morza Śródziemnego i prawie całej Europie (prócz skrajnych obszarów północnych), sięgający na wschód po Syberię, notowany poza tym jako zawleczony do Ameryki Północnej. W Polsce ryjkowiec pospolity, rozsiedlony na całym obszarze od wybrzeży Bałtyku po Karpaty. Zamieszkuje zarówno wilgotne, jak i suche środowiska; spotyka się go na łąkach, pobrzeżach lasów, skarpach tam i grobli, torfowiskach, słonawiskach, w dołach cegielnianych, kamieniołomach, uprawach roślin motylkowatych, miejscach ruderalnych, ogrodach, parkach i na skwerach miejskich. Żyje na koniczynie łąkowej — Trifolium pratense L., koniczynie białoróżowej — T. hybridum L., koniczynie białej — T. repens L., lucernie siewnej — Medicago sativa L. i może wyrządzać szkody w uprawach tych roślin. Postacie dojrzałe poławiano w ciągu całego roku, na roślinach od kwietnia do połowy listopada, zimą w ściółce, kępach traw i na glebie pod szczątkami roślinnymi. Samice składają jaja do gleby od wiosny do jesieni. Larwy żerują na korzeniach. Z jaj wcześniej złożonych wywodzi się nowe pokolenie przed jesienią, z jaj złożonych później pochodzą larwy, które dopiero po przezimowaniu przeobrażają się wiosną roku następnego.